ଦୃଷ୍ଟି ଓ ଦିଗନ୍ତ

ତୁଷାର୍ତ୍ତ ପଥିକ ଆଗେ ମରୀଚିକା ଲୁଚୁକାଳି ଖେଳ

ଏତେବେଳେ ଲାଗିଥିବ ଆମମନେ ସହସ୍ର ସ୍ୱପ୍ନର

ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ଉଦ୍ଭବ ପରି ଦେଖି ଯାହା ଦେଖିବି ହୁଏନି ।

ଅଦୃଶ୍ୟ ବନ୍ଧନେ ବାନ୍ଧି ଯାହାଖାଲି ଆକର୍ଷଣ କରେ

ଅଜସ୍ର ଆସକ୍ତି ନେଇ ଲୁବ୍ଧ କରେ ସାନ ସାନ ପିଲା

ଆମେ ସବୁ ଭୁଲି ଯାଉ ସତ୍ୟାସତ୍ୟ ଜାଣିବାକୁ ନାହିଁ

ଚାରିଆଡ଼େ ଶୂନଶାନ୍‍ ଗଛ ସବୁ ପତ୍ର ଝଡ଼ା ପରେ

ନିର୍ବାକ ରହନ୍ତି ଚାହିଁ ଚଢ଼େଇଙ୍କ କିଚିରି ମିଚିରି

ଶବ୍ଦର ସୂଚନା ନାଇଁ ସବୁସ୍ଥିର ସ୍ତବ୍ଧ ସବୁ

କେବଳ ଯାସେ ପାଖର ଘରୁ,

ରେଡ଼ିଓ ସଂଗୀତ ଆସେ ଥରି ଥରି ଆହତ ମୂର୍ଚ୍ଛନା

ବିଚିତ୍ର ସଂସାର ଗତି ପାଖେ ଥାଇ ଏତେ ବି ଦୂରରେ

ନିଜକୁ ବିଶ୍ଳେଷି ମଧ୍ୟ ଜାଣିବାର ଶକ୍ତି ଆମ ନାହିଁ ।

ଏ ରହସ୍ୟ ଛାୟାବାଜି ଯେମିତି କି ଅଭେଦ୍ୟ ଦୁର୍ଗର

ସଂଚିତ ଅମୂଲ୍ୟ ରତ୍ନ ଆମେ ତାର ଜାଗ୍ରତ ପହରୀ ।

ନିର୍ଜନ ପ୍ରକୋଷ୍ଠ ଏଠି ଝିଲମିଲି ମନର ପର୍ଦ୍ଦାରେ

ଅନେକ ଅସ୍ପଷ୍ଟ ମୁହଁ ଛାଇ ଛାଇ ଆଲୁଅ ଅନ୍ଧାରେ ।

ଅହରହ ଖେଳିବୁଲେ ଦୂର କେଉଁ ଗୋହିରୀ ଟାଙ୍ଗର

ଅରଣ୍ୟ କାନ୍ତାର ଏବଂ ଗାଆଁ ମୁଣ୍ଡ ପୋଖରୀ କୂଳର

ଅସଂଖ୍ୟ ହଜିଲା ଛବି ସତେ ଅବା ଜୀବନ୍ତ ହେଉଛି

ସମୟ ଘୂମେଇ ପଡ଼େ ଅବସନ୍ନ ଆଖିରେ ଆଖିରେ

ବର୍ତ୍ତମାନ ହଜିଯାଏ ବିଶୃଙ୍ଖଳା ଅତୀତ ଦେହରେ ।

ଏ ବିଦଗ୍ଧ ଦ୍ୱିପ୍ରହର ମନେହୁଏ କେତେ ଯେ ବର୍ଷର

ସ୍ମୃତିକି ସଂଖାଳୀ କରି ଏବେ ମଧ୍ୟ ବଞ୍ଚିବାର ଇଚ୍ଛା

ନିଲଠା ମନରୁ ପୋଛି ଦେବା ପାଇଁ ଶତ ଚେଷ୍ଟା ସତ୍ତ୍ୱେ

ନିସ୍ଫଳ ହୋଇଛି ଯେଣୁ ଏ ରହସ୍ୟ ଛାୟାବାଜି ମିଶି

ସହସ୍ର ସ୍ମୃତିକୁ ଆକି ଉଜ୍ଜୀବିତ କରନ୍ତି ସମସ୍ତେ ।

ଭୟ ଓ ଉଦବେଗ ହୁଏ ଏକାକାର ନିସ୍ତରଙ୍ଗ କାମନାର ସୁଅ

ନିଜର ଗତିରେ ମଧ୍ୟ ଉତ୍ସୃଙ୍ଖଳ ସ୍ମୃତିର ସଂସ୍ପର୍ଶେ ।

ଅଧରେ ଉଚ୍ଛଳ ହସ ଆଖିକୋଣେ ଭରା ମାଦକତା

ସରମ-ସାଉଁଲା କଥା ଥିରି ଥିରି କାନେ କାନେ କହି

ଅନେକ ଅନ୍ଧାର କାଟି ଆଣିଥିଲ ସ୍ନିଗ୍ଧ ସରସତା ।

ଆଜି ଯଦି କ୍ଳାନ୍ତି ଜମେ ଆଜି ଯଦି ଦୁର୍ବିସହ ଲାଗେ

ଏଘୋର ଜଞ୍ଜାଳ ଭାର ବ୍ୟର୍ଥତାରେ ଆତଯାତ ହୋଇ

ମୁଁ ତୁମଠି ଦେଖୁଅଛି କେତେଯୁଗ ସଂଚିତ ସ୍ୱପ୍ନର

ସମାଧି ହୋଇଛି ଶେଷ, ଯାହା କିଛି ପରମ ବାଞ୍ଛିତ

ସବୁକୁ ଦୂରରେ ଫିଙ୍ଗି ମଥାପାତି ନିର୍ମମ ଝଡ଼ର

ନିଷ୍କରୁଣ ନିର୍ଯ୍ୟାତନା ସହିଅଛ ହସ ହସ ମୁଖେ

ଅବାକ୍ ବିସ୍ମିତ ଭାବେ ରହି ପୁଣି ନିର୍ବାକ୍ ଓ ସ୍ଥିର ।

ମୋର ତେଣୁ ମନେହୁଏ, ତୁମେ ଏକ ବିକଳ ଆତ୍ମାର

ନୀରବ ପ୍ରତୀକ ନୁହଁ; ଯାହା କିଛି ତଥ୍ୟ ଓ ଦର୍ଶନ

ଜୀବନକୁ କେନ୍ଦ୍ର କରି ଆମର ଏ ସୌଦାଗରୀ ମନ

ଗଢ଼ିଛି, ତାହା ହିଁ ତୁମେ, ତେଣୁ ଏକ ସତ୍ୟ ଚିରନ୍ତନ ।

ସେମିତି ରହିଛି ଠିଆ ଚାରିପାଖେ ନିଝୁମ ଅନ୍ଧାର

ତାକୁ ଘେରି ମାଡ଼ିଆସେ ଆଖି ମୋର ଅନ୍ଧହୋଇ ଆସେ

ସେ ଘର ଆକାଶ ଦୃଷ୍ଟି ସବୁ କ୍ରମେ ହୁଏ ଏକାକାର ।

ଆକାଶରେ ଜହ୍ନନାହିଁ ତାରା ସବୁ ସ୍ଥିର ଓ ନିର୍ବାକ

ମୋତେ ଚାହିଁ ରହିଛନ୍ତି ଅନ୍ଧକାର ଅରଣ୍ୟ ଉପାନ୍ତେ

ଶାନ୍ତ ଓ ସରଳ ଏକ ମୃଗଶିଶୁ ଜୀବନ ବିକଳ

ନିକ୍ଷିପ୍ତ ସହସ୍ର ଶର ବିଦ୍ଧ ହୁଏ ସତେ ବା ଯେପରି ।

ସେ ଦୁଃସହ ଯନ୍ତ୍ରଣାରୁ ସଂଜ୍ଞା ପାଇ ଆକି ମଳି ଦେଖେ

ମଧ୍ୟ ରାତ୍ରି ଥରି ଉଠେ ଅସହାୟ ଅଭୂତ କମ୍ପନେ

କୁହୁଡ଼ି କାକର ଭିଜା ପବନରେ ଆହତ ରାଗିଣୀ

ଭାସି ଭାସି ଆସେ କାହିଁ ତାର ଅବା ଆଦି ଅନ୍ତ ନାହିଁ ।

କଥା କହି ଶିଖୁଥିବା ଶିଶୁ ପରି ଅବୁଝା ବେସୁରା

ସେ ସ୍ୱରରେ ତାନ ନାହିଁ, ଲୟ ନାହିଁ, ଅନ୍ତରା ବି ନାହିଁ

ତଥାପି ମୋ ମନେ ହେଲା ଦିଗେ ଦିଗେ ତାହାର ବିସ୍ତାର

ପାହାଡ଼ୀ ଝରଣା ପରି କଳ କଳ ଉଦାସ ଉଚ୍ଚାଟ

ଅସ୍ପଷ୍ଟ କୁହେଳି ତଳେ ସେଇ ଘର କାନ୍ଥ ବାଡ଼େ ତାର

କେତେ ସ୍ମୃତି ଅଶ୍ରୁ କେତେ ହସ ଆଉ ବିଚ୍ଛେଦ ମିଳନ

ହୃଦୟର ଦିଆନିଆ ଦର୍ପଣରେ ପ୍ରତିବିମ୍ୱ ପରି

ଧୀରେ ଧୀରେ ସ୍ପଷ୍ଟ ହୁଏ ବ୍ୟାପ୍ତ ହୁଏ ରାତ୍ରି ଅନ୍ଧରେ ।

ସଜଳ ଆଖିରେ କେତେ ଅଭିମାନ ଆକୁଳ ଆକୃତୀ

କରୁଣ ବିଷନ୍ନ ମୁହେଁ କଥା କିଛି ବୁଝିବି ହୁଏନି

ସେଥିରେ ହଠାତ୍ କିନ୍ତୁ ମୋ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ କୁହୁଳି କୁହୁଳି

ଜଳିବା ହିଁ ସାର ହୁଏ ଅସହାୟ ଅଶ୍ରୁ ଯେତେ ଢାଳି ।

ନିଜକୁ କେମିତି ଏଠି ବୁଝାଇବି ଜାଣି ମୁଁ ପାରୁନି

ନିଜକୁ କେମିତି କୁହ କହିବି ମୁଁ ଏ ଲୁହର ଅର୍ଥ କିଛି ନାହିଁ ।

ଏଇ ଘର ସମ୍ମୁଖରେ ଠିଆ ହୋଇ ରହିବା ସତ୍ତ୍ୱେବି

ମୁଁ ଖାଲି ଆସିଛି ଭାସି ନିତି ନିତି ଘଟଣା ସ୍ରୋତରେ

ସତ୍ୟାସତ୍ୟ ଜାଣିନାହିଁ କାର୍ଯ୍ୟ ଆଉ କାରଣ ଅଜ୍ଞାତ

ଅସମ୍ଭବ । ଶୀତରାତି ଶେଷ ହେବ, କୁହୁଡ଼ି କାକର

ସକାଳ ଖରାରେ ହସି ପୁଣି କାହିଁ ଅପସରି ଯିବ

ମୋ କାନରେ ସେଇ ଡାକ ବାରବାର ଉଦାସ ଉଚ୍ଚାଟ

ଏଇମିତି ଶୁଣୁଥିବି ଅମାନିଆ ଅଜସ୍ର ଲୋତକେ

ଏଠି କିନ୍ତୁ ରହିଥିବ ଏଇଘର ସ୍ମୃତି ତାର କାନ୍ତ ଇତିକଥା ।

ଯଦିବା ମନରେ ଆସେ ସେବର୍ଷର ଜାନୁଆରୀ

ବିପର୍ଯ୍ୟସ୍ତ ସ୍ମୃତି ଧରି ଫେରିଆସେ ଯଦିବା ଚେତନା

ସାହିତ୍ୟ ଦର୍ଶନ ଆଦି ଆଲୋଚନା,

ଯୁକ୍ତି ଯେତେ ନୀତି ଆଦର୍ଶର,

ହାତରେ ତୁମର ଯେବେ ଥରିଠେ ଚାହାପାତ୍ର

ଖସି ଯାଇ ଚୂନା ହୋଇ ଯାଏ

ଅବିଶ୍ୱସ୍ତ ସହରରେ ମୁଣ୍ଡ ପୋତି ଚାଲିବାର ଭୟ

ସବୁଗୁଡ଼ା ଭୁଲିଖାଲି, ବାଜେସବୁ, ତୁମେ କିଛି ଜାଣନାହିଁ

ସୁନାପିଲା ଅଲିଅଳ କିଛିତୁମେ ଜାଣନାହିଁ । ସେ ବର୍ଷା ବିରହ

ଧରିନିଅ ଖାଲିଗୋଟେ ବିକାର ଏ ଅଶାନ୍ତ ମନର ।

ସବୁ ଠିକ୍ କୁନି ମାମା ଚାକର ପୁଝାରୀ ଆଉ ନେଳି ଶାଢ଼ୀ

ରେଡ଼ିଓ ବା ଗୀତଶିଖା କଥା ।

ସାମୟିକ ବସିରହି ସଂଧ୍ୟା ଅବା ଦ୍ୱିପ୍ରହର ବେଳେ

କବିତାର ଚାକଚକ୍ୟ ଏସ୍‍ରାଜ୍‍ ଧ୍ୱନିତ ଝଙ୍କାରେ

ନିଜକୁ ଭୁଲାଇ ଦେବ ବେଶ୍ ଜହ୍ନ ଆଲୁଅର ତଳେ

ନିଜକୁ ଭୁଲାଇ ଦେବ ମଥାରଖି ବଳିଷ୍ଠ କା ପ୍ରଶସ୍ତ ଛାତିରେ

ନିଶବ୍ଦ ନିର୍ଜନ ରାତି ପ୍ରହରର ନିଝୁମ ଅନ୍ଧାରେ ।

ଗହଳ ବେଣୀରୁ ତୁମ ଝରିଝରି ଯିବ ଯେବେ

ନବବର୍ଷା ଆଦ୍ୟ ଆଷାଢ଼ର

ଅନେକ ରୌଦ୍ରରେ ଦଗ୍ଧ ଉତପ୍ତ ସେ ଉଷର ଭୂଇଁରେ

ଶସ୍ୟର ସବୁଜ ମାୟା ଭରିଦେଇ ପୋଛିଦେବ

ପୋଛିଦେବ ସବୁ

ଅତୀତର ନଷ୍ଟ ସ୍ମୃତି, ହା ହୁତାଶ ବ୍ୟର୍ଥ ପ୍ରଣୟର ।

ସେଠିବି ଉଠିବ ଜହ୍ନ ତୁମର ସେ ସୀମିତ ପୃଥ୍ୱୀର

ଆକାଶରେ ମଉଛବ ଲାଗିଥିବ ସହସ୍ର ତାରାର

ପବନ ଆସିବ ଦୂରୁ ଥିରିଥିରି ମନ୍ଥର ଗତିରେ

ଦ୍ୱାର ଝର୍କା ଖୋଲିଯିବ ତୁମେ ଯମା

ଡରିବନି ଚମକି ଯିବନି ।

କେହି ନୁହେଁ, ଆସିବନି କେହି ତୁମ ସୀମିତ ପୃଥ୍ୱୀରେ

ଚାରିପାଖେ ଶୋଇଥିବ କଲାରାତ୍ରି ତୁମରି ସେ ମୁକୁଲା ବେଣୀରେ

ଗହଳ ବିସ୍ତାର ପରି ଅସଂଯତ ଅନେକଟା ଆହତ ସ୍ୱପ୍ନରେ ।

ବର୍ଷୁକ ମେଘକୁ ଚାହିଁ

ବସିଥିଲା ସେମିତି ଏକାକୀ

ଦୃଷ୍ଟି ତାର ଶୂନ୍ୟ, ସ୍ଥିର

ଜିତେନ୍ଦ୍ରିୟ ସତ୍ୟ ଦ୍ରଷ୍ଟା

କେଉଁ ଏକ ସାଧକର ପରି

ମୁକ୍ତ କରି ବାତାୟନ

ଗୁଣୁ ଗୁଣୁ ଗାଉଥିଲା ଅସ୍ପଷ୍ଟ ସଂଗୀତ

ତା କଣ୍ଠରେ ସମ୍ମାହିତ

ସତେ କେଉଁ ସାନ୍ତ୍ୱନାର ସ୍ପର୍ଶ

ଜୀବନର ସବୁ ଦୁଃଖ ଗ୍ଳାନି ସତ୍ତ୍ୱେ

ଥିଲା ତା ଠି ସାମାନ୍ୟଇ ହର୍ଷ

ମୋର ସେଇ ଉପସ୍ଥିତି

କାମ୍ୟ ତାର ଥିଲାକି ଜାଣିନି ।

ହଠାତ୍ ଦେଖିଲି ଚାହିଁ

ଶଙ୍ଖର ବାହୁକୁ ତାର

ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱେ ତୋଳି ଅଳସ ଆଖିରେ

ଅସ୍ପଷ୍ଟ ଅନେକ କଥା କହିଲା ସେ

ସେଦିନ ସଂଧ୍ୟାରେ

ହସି ହସି ସମ୍ୱର୍ଦ୍ଧନା ବେଳେ ।

କ୍ରମେ ପୁଣି ପୁଷ୍ଟ ହୋଇ

ଏଇ ଯେଉଁ ନଈ ଆସେ ବହି

ତା କୂଳରେ ନୂଆଁଣିଆ ଚାଳଘର

କୁଦାମାରି ଖେଳୁଥାନ୍ତା ସେ ହୁଏତ ଗୋଳିଆ ପାଣିରେ

ସାଙ୍ଗ ସାଥି ଗହଣରେ ହସି ହସି

ବାଲିରେ ବାଲୁଙ୍କା ପୂଜି ଛୋଟ ଛୋଟ ଘର କେତେ କରି

ପୁଣି ସେବି ଭାଙ୍ଗୁଥାନ୍ତା ଗୀତ ଗାଇ ମନ ଫୁଲାଣିଆ

ଚିକ୍ ଚିକ୍ ପାଣିଖରା ଆସିଗଲେ ଘରମୁହାଁ ହୋଇ

ମନ୍ଦା ମନ୍ଦା ବାଲି ଛତୁ

ଓଉ ଆଉ କଦମ୍ୱର ମୂଳେ

ସାଉଁଟୁ ସାଉଁଟୁ ସିଏ

ହଠାତ୍ ଅଟକି ଯାଇ ଚାହୁଁଥାନ୍ତା ସାଧବ ବୋହୂର

ନାଲି ଗୁଲୁ ଗୁଲୁ ଦେହ ମୁଲାୟମ ରେଶମୀ ଶାଢ଼ୀକୁ ।

ସେ ସ୍ୱପ୍ନ ମରିଛି ତାର ସିଏ ଆଜି ବନ୍ଦୀ ହାୟ

ଆତ୍ମାହୀନ ଭୂତଙ୍କ ଗହଳେ ।

ରାତ୍ରି ମାତ୍ର ସାତଟା ପନ୍ଦର

ଆକାଶରେ ମେଘ ନାହିଁ, ଜହ୍ନନାହିଁ ଅଳ୍ପକିଛି ତାରା

ସବୁତ ନିସ୍ତବ୍ଧ ମୂକ

ଯେମିତି ଏ ଛୋଟିଆ ବଖରା

ସବୁତ ନିସ୍ତବ୍ଧ ମୂକ,

କିଚିମିଚି ବହଳ ଅନ୍ଧାର

ମୁଁ ଚମକି ଫେରିଚାହେଁ

ଆସିଲାକେ, ନାହିଁ କେହି ନାହିଁ ।

ବାହାରେ ନିଝୁମ ରାତି ହାଇମାରି ପଡ଼ିଛି ଢୁଳାଇ ।

ଏଣେ ତେଣେ ବଣ ବୁଦା

ଆମ୍ୱ ତୋଟା, ଗୋହିରୀ ଟାଙ୍ଗର

ଖୁବ୍ ସାନ ଗାଆଁ ଏକ, ତା ପାଖରେ କଳ କଳ ଗାଇ

ପାହାଡ଼ି କନ୍ୟାର ପରି ଢଳି ଢଳି ଧୀରେ ଯାଏ ବହି

ଅଙ୍କାବଙ୍କା ସରୁ ଧାର ନଈ ।

ଦେହେ ଦେହେ ବିପୁଳ ଚମକ

ଅଳସ ଉଦାସ ମନ

ଏ ବର୍ଷ ବି ଜାଗିଛି ଯୌବନ ।

ଏତେବେଳେ ବହୁ ଦୃଶ୍ୟ

ବହୁସ୍ୱପ୍ନ ଛାଇ ହୋଇଯାଏ

ଝିଲିମିଲି ପର୍ଦ୍ଦା ନାଚେ

ବ୍ୟସ୍ତ ଆଉ ବିବ୍ରତ ବି କରେ ।

ଦୂରର ନିସ୍ତବ୍ଧ ଗାଆଁ କେତେ ଯେ ମାଇଲ୍

ତାର ପୁଣି ଏତେ ଚିତ୍ର ଏତେ ସ୍ମୃତି

ଅବ୍ୟକ୍ତ ମଉନ

ଚାରିଆଡ଼େ ଶୂନଶାନ୍‍

ମୁଁ କିନ୍ତୁ ଯେ, ମୁଗ୍ଧ ଓ ଚକିତ

ଏ ପର୍ଦ୍ଦାର ଦୃଶ୍ୟ ସବୁ

ମନେ ଅତି ପରିଚିତ ହୁଏ ।

ଫୁଲ ଏକ ସତେ ଅବା ସୂର୍ଯ୍ୟ-ସ୍ନାତ ଦେହେ ମନେ ତାର

ବର୍ଣ୍ଣଳ ବିଭବ ଧରି କରୁଥିଲା ଅତିଥି ଅର୍ଚ୍ଚନା

ପ୍ରୀତିର ପ୍ରତୀତି ଲୋଡ଼ି, ଛନ୍ଦତୋଳି ଆଶା, ଆଲୋକର ।

ସେ ନିଆଁ ଲିଭିଛି ଆହା ରୂପ ଏବଂ ବିଭବର ନିଆଁ

କୁଞ୍ଚିତ କେଶରେ ତାର ସମୟର କୁହୁଡ଼ି କାକର

ଯେତେ ସବୁ ହଜିଅଛି ଆସ୍ଫାଳନ ଆତ୍ମ ପ୍ରତାରଣା

ମୁହୂର୍ତ୍ତର ଆବେଗ ଓ ଉନ୍ମାଦନା ଅଶାନ୍ତ ମନର ।

ବିସ୍ମୃତିର ବାଲି ତଳୁ ନୂଆକିଛି ପାଇବା ଆଶାରେ

ଆମେ ସବୁ ଯେଉଁମାନେ ଅତୀତକୁ ଉଖାରି ଉଖାରି

ଆପ୍ରାଣ ଉଦ୍ୟମ କରୁ ସୂଚତୁର ବିବେକୀ ବୋଲାଇ

କେବଳ ହିଁ ସାର ହୁଏ ମନସ୍ତାପ ଖାଲି ଆତ୍ମଗ୍ଳାନି ।

ବରଂ ଏଠି ଶ୍ରେୟସ୍କର ନୂତନର ଆସ୍ୱାଦନ ପାଇଁ

ଅମଡ଼ା ବାଟରେ ଯିବା କ୍ଷୁଦ୍ର ଆମ ପାଦଚିହ୍ନ ଥୋଇ ।

ଶାଗୁଆ ଘାସର ଘସି ଗଛୁଁ ଗଛେ ଉଡ଼ି ଉଡ଼ି ଯାଏ

ସକାଳ କଅଁଳ ଖରା ଥିରିଥିରି ପବନ ଦୋଳାରେ

ଯେବେ ସିଏ ଖେଳ ଖେଳେ

କେତେ ସ୍ମୃତି ଛାଇ ହୋଇଯାଏ ।

ସେଦିନ ପଡ଼ୁଛି ମନେ (ପ୍ରଜାପତି ଉଡ଼ିଗଲା ବେଳେ)

ନିହାତି ନିଜର ଭାବି ଏ ଘରର ଝର୍କା ଦେଇ ଆସି

ସେ କେମିତି ଧରାଦେଲା ଅମାୟିକ ସାନ ପିଲାପରି

ମସୃଣ ରେଶମୀ ଦେହେ ମୁହୂର୍ତ୍ତକେ ଧରିଲା ଆଶ୍ଳେଷି

ତାପରେ କହିଲା ଧୀରେ (ମୁହଁ ତାର ନଇଁ ଆସିଥିଲା)

ସତେ ଅବା ଜଳିଗଲା ସରମରେ ଚପଲା କିଶୋରୀ

ସଂଚିତ ଅନେକ ବ୍ୟଥା କେତେ ବର୍ଷ କେତେ ଯେ ଯୁଗର

ଅବସନ୍ନ ଡେଣା ତାର ଥରୁଥିଲା ଦୁଃଖ ଓ ଭୟରେ ।

ସେ ମୁହୂର୍ତ୍ତ ବିନିମୟେ ପାଇଲା ସେ ପରମ ଆଶ୍ରୟ

ମୁହୂର୍ତ୍ତର ବିନିମୟେ ଆଦିଗନ୍ତ ବ୍ୟାପ୍ତ ଚରାଚର

ତା ଦୃଷ୍ଟିରେ ସ୍ପଷ୍ଟ ହେଲା ଲୁପ୍ତ ପ୍ରାୟ ବହୁରୂପ କଳ୍ପ

ସେ ସବୁକୁ ଅନୁସରି ମୁକ୍ତ କରି ବନ୍ଧନର ସୂତ୍ର

ଉଡ଼ି ଉଡ଼ି ବୁଲେ ସେକି ମୋ ଦୃଷ୍ଟି ସୀମାନ୍ତେ

ଏଇ ନୀଳାକାଶେ ସଂଗୀତ ଲହରେ ।

ତାଙ୍କର ମୁଖାମୁଖୀ ହେବା ଆଗରୁ ମୁଁ ଭାବୁଥିଲି

ଆହା କେତେ ଜାତିର ଫୁଲ ଗୁଡ଼ା ଫୁଟିଛି

ସେମାନଙ୍କ ମଝିରେ ମଝିରେ ପ୍ରଜାପତି ସବୁ

ଚିତ୍ରିତ ଡେଣାକୁ ଦୋହଲାଇ ଉଡ଼ି ବୁଲୁଛନ୍ତି ।

ଯଦି ଏ ଫୁଲଗୁଡ଼ାକ ଦଳିଦିଏ

ସେ କ୍ଷୁବ୍ଧ ହେବନି ତ !

ମୋର ସତେ ଭାରି ଈର୍ଷା ହେଲା

ଫୁଲଗୁଡ଼ାଙ୍କର ଆକର୍ଷଣ ମୁଁ ସହ୍ୟ କରି ପାରିଲିନାହିଁ

ମୋର ସମସ୍ତ ଶକ୍ତି ବିଦ୍ରୋହୀ ହେଲା ।

ଉପରେ ଦେଖିଲି ଆକାଶ କ୍ରମେ ମେଘାଚ୍ଛନ୍ନ ହେଉଛି

ଶକ୍ତି ସଂଚୟ କରି କେତୋଟି ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ

ଫୁଲଗୁଡ଼ାକ ନଷ୍ଟ କରିଦେଇ ମୁଁ ପୁଣି ଚାହିଁଲି

ସେ କେବଳ ଚାହିଁଥାନ୍ତି

ସେ କେବଳ ହସୁଥାନ୍ତି

ତାଙ୍କ ହସ କ୍ରମେ ସମସ୍ତ ଆକାଶ ପବନରେ ପରିବ୍ୟାକ୍ତ ହେଉଥିଲା

ମୁଁ ଫେରି ଆସୁଥିଲି ।

ପଛରେ ମୋର ବିପର୍ଯ୍ୟସ୍ତ ଭାବରେ

ପଡ଼ି ରହିଥିଲା ଅସଂଖ୍ୟ ଫୁଲ

ସେ ସେମିତି ହସୁଥାନ୍ତି

ଉପରେ ସ୍ପଟିକ-ଆକାଶରେ

ପ୍ରଜାପତିଗୁଡ଼ା ଚକ୍କର ମାରୁଥିଲେ ।

ଏ ପ୍ରକୋଷ୍ଠ ଯଦିଓ ଏକାକୀ

ମୁଁ ଚାହୁନି ମୁକ୍ତି ଏଠୁ

ମିଶିବାକୁ ଜନତାର ମେଳେ

ମିଥ୍ୟାର ବଜାରେ ବୁଲି

ଭାଟ ପରି କରିବାକୁ ସତ୍ୟର ବନ୍ଦନା !

ଏବଂ ତା ପରେ–

ଅସୁସ୍ଥ ଶରୀରେ ମୋର

ଝାସଦେଇ ଅସହାୟ ପତଙ୍ଗର ପରି

କରିବାକୁ ମରଣ ବରଣ

ଈଷ୍‍ତ ହସରେ ତୁମ

ଅବା କିଛି ଆଖିର ଲୁହରେ

ମୋର ଏ କ୍ଷୋଭ ଏ ଯାବତ ଅବସାଦ

ମୋଠାରେ ସୀମିତ ରହୁ ଗୋ

ମୋର ଯେତେ ସ୍ୱପ୍ନ ଆଉ ସତ୍ୟ ପାଇଁ

ଯେତେକ ସଂଗ୍ରାମ

ମଥାପିଟି ହୁଏତ ବିଲୋପ ହେଉ ଶଯ୍ୟା ଧାରେ ଧାରେ

ମୁଁ ସେଥିରେ ତୃପ୍ତ

କାରଣ ସେ ସବୁତ ମୋଠୁ ବିଛିନ୍ନ ନୁହେଁ ।

ଦୁନିଆଁରେ ଯେଣୁ ମିଳିନାହିଁ ସେଇ ଅଧିକାର

ରହିଅତି ନିରୁଦବେଗ ନିର୍ବିକାର କେତେ ଯେ ଭାବରେ

ମୁଁ ଯମା ପାରୁନି କହି ତୁମ ସ୍ମୃତି ପାରୁନାହିଁ ଥରେ ।

ନ କହୁ ଦୁନିଆ ପଛେ ମୁଁ କି କେବେ କହିନି କି କାନେ

ଥିରିଥିରି କେତେ କଥା ସଞ୍ଜେ ଅବା ସକାଳେ ଗୋପନେ ?

କେତେ କି ମୌସୁମୀ ହୋଇ ରୁକ୍ଷ ଶୁଷ୍କ ସାହାରା ବୁକୁରେ

କହିନି ବର୍ଷାର କଥା ରୁଣୁଝୁଣୁ ସଂଗୀତ ଛଳରେ ?

ବିକ୍ଷୁବ୍ଧ ପ୍ରହରେ ଅବା କ୍ଳାନ୍ତ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଅସ୍ତଗଲାବେଳେ

ତୁମରି କୁମାରୀ ମନେ ପ୍ରୀତିପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଜସ୍ର ସପନେ

ମୁଁ କଣ ଉଠିନି ଜାଗି ଯୌବନର ଅଦ୍ୟ ସମାରୋହେ

କେବେ କି ପ୍ରତୀକ୍ଷମାଣା ଅନପେକ୍ଷ ଅମାପ ପ୍ରତ୍ୟୟେ ?

ଆରକ୍ତ ଓଠରେ ତୁମ ଭରି ଦୂର ଅରଣ୍ୟର ଗନ୍ଧ

ମୁହଁରେ ନୂତନ ଭାଷା କଣ୍ଠ ତଯେ-ନିତ୍ୟ ନବ ଛନ୍ଦ;

ମୁଁ କଣ ଆଣିନି ତୁମେ ପାରିବକି କରି ଅସ୍ୱୀକାର

ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ ଆଲୋକ ସ୍ରୋତ କରି ଗ୍ଳାନି ଅନ୍ଧକାର ଦୂର ?

ତଥାପି କାହିଁକି ଆଜି ପ୍ରଶ୍ନ ଜାଗେ ସମାଧାନ ପାଇଁ

ଆଖିରେ ଲୋତକ ଜମେ ସତେ କଣ ମୁକ୍ତି ଆମେ ନାଇଁ

ଆମେ କି ନିସ୍ପନ୍ଦ, ସ୍ଥାଣୁ ରହିଅଛେ ଶୂନ୍ୟତା ଆବୋରି

ଚାରିପାଖେ ଅବରୁଦ୍ଧ ଶୂନ୍ୟତାର ଜାଗ୍ରତ ପହରୀ ?

ଏଥିରୁ ମୁକ୍ତି କି ନାହିଁ ମୂଲ୍ୟହୀନ ଜୀବନର ଗୀତ

ସବୁକି ଅନିତ୍ୟ, ମିଥ୍ୟା ମର୍ମଦାହ କେବଳ ହିଁ ସତ !

ଆମେ ଯଦି ସତ୍ୟ ନୁହେଁ, ସତ୍ୟ ନୁହେଁ ସମ୍ପର୍କ ଆମର

ଜାଗତିକ ବନ୍ଧନର କରି ଘୃଣ୍ୟ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣତା ଦୂର

ଜୀବନ ଜ୍ୱଳନ ହେଉ, ଜ୍ୱଳନରେ ଆଲୋକ ସଂଚାରି

ଆମରି ପୂର୍ଣ୍ଣତା ହେଉ ପ୍ରୀତି ଏବଂ ପ୍ରଣୟ ପ୍ରସାରି ।

ଯଦିଓ ଅସ୍ପଷ୍ଟ ସବୁ ସେ ବସ୍ତିର ଘରଦ୍ୱାର ଝର୍କା

ପରିଚିତ ରାସ୍ତାବାରି ସେ ପଥର ପାହାଚ ଉପରେ

ପାଦ ଦେଲି, ଯେତେବେଳେ ହଠାତ୍ ଯେମିତି

ଦୃଶ୍ୟ ସବୁ ବଦଳିଲେ ଅଦୂରରେ ଗଛଗୁଡ଼ା ଥାଇ

ଖୁବ୍ ଜୋର ଥରିଗଲେ ଏବଂ ଠିକ ପର ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ

ମାଟି ମଧ୍ୟ ଘୂରିଗଲା ମୋର ନାନା ଉଦ୍ୟମ ସତ୍ତ୍ୱେ ବି ।

ନିଷ୍ପ୍ରାଣ ପଥର ଖଣ୍ଡ ସବୁ ଭାରି ସହିବା ଆଗରୁ

ଯେମିତି ଜୀବନ ପାଇ ଛାତିଫଟା ବିକଳ କାନ୍ଦଣା

ଶବ୍ଦରେ ବହୁଧା କରି ବିଦୀର୍ଣ୍ଣ ମୋ ବିଚ୍ଛିନ୍ନ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ

ସମ୍ପର୍କ ଜାହିର୍ କଲା-ଅବାକେଉଁ ବିବାହିତା ଆତ୍ମୀୟା ତରୁଣୀ

ଦାରୁଣ ବୈଧବ୍ୟ ଭୋଗି ଯେମିତି ମୋ ସମ୍ମୁଖେ ଆସିବା

ସହ୍ୟ କରି ପାରୁ ନାହିଁ ଅକଥ୍ୟ ସେ ଦୁଃଖ ଓ ଲଜ୍ଜାରେ ।

ପଥର କହିବ ବ୍ୟଥା, ଆଦୌ ମୋର ବିଶ୍ୱାସ ହେଲାନି

ଫଗୁଣର ପତ୍ର ଝଡ଼ା ପରେ ମଧ୍ୟ ସେମିତି ସେ ଗଛ

ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ କମ୍ପନେ ଥିବେ ଏହା ମୋର କଳ୍ପନା ବାହାର

ତେଣୁ ପାଦେ ଆଗେଇଲି ଆଉ ଏକ ନିଷ୍ପ୍ରାଣ, ପାହାଚ;

ଚିହ୍ନାଘର ନିଶ୍ଚୟତ ସେଠି କିନ୍ତୁ ଆଲୋକର ଚିହ୍ନ

ନାହିଁ । ବହୁ କୋଳାହଳ, ଅସହିଷ୍ଣୁ ବ୍ୟସ୍ତତା ମଝିରେ

ପ୍ରାଣର ପ୍ରତ୍ୟୟ ନାହିଁ । ମୁହଁ ନାଇଁ,

ନାଇଁ ସେଇ ପ୍ରତୀକ୍ଷା ଆଖିର

(ଯାହା ନିଜେ ତିଳ ତିଳ ଜଳି ଜଳି ଅନ୍ଧାରକୁ ନିଃଶେଷିତ କରି

ମୋ ସମ୍ମୁଖେ ଆସୁଥିଲା) ଆତ୍ମାହୀନ ଭୂତଙ୍କ ରାଜୁତି;

ନିଜର ସ୍ୱରୂପ ନାହିଁ, ସ୍ଥିତି ନାହିଁ, ଶୂନ୍ୟ ! ମହାଶୂନ୍ୟ !!

ଅନ୍ଧାର ନିଜର କରି ଅପନ୍ତରା ଦୁର୍ଗମ ରାସ୍ତାରେ

ପଛକୁ ଫେରିଲା ପାଦ; ବନ୍ଦହେଲା ପାହାଚ କ୍ରନ୍ଦନ

ଆକାଶ ନିସ୍ତବ୍ଧ, ସ୍ଥିର, ଜହ୍ନ ନାହିଁ ଇତସ୍ତତ ତାରା

ଗଛ ସବୁ ଦୁଇ ପାଖେ ମୋ ରାସ୍ତାର ଦୂରେ ଓ ନିକଟେ

ଅଶ୍ଳୀଳ ବିଦ୍ରୂପ ହସ ହସୁଥିଲେ, ମଝିରେ ମଝିରେ

ଫୁସ୍‍ଫାସ୍‍ କଥାବାର୍ତ୍ତା କରୁଥିଲେ କମ୍ପନ ରହିତ

ଯେମିତି ନ ଥିଲା କିଛି ଗ୍ଳାନି କିମ୍ୱା ଭୟର କାରଣ

କିଛି ସମୟର ପୂର୍ବେ; ଠିକ୍ ସବୁ, କିଛି ଘଟିନାହିଁ ।

ସେ ଜହ୍ନକୁ ଡାକି ଏଠି ଖେଳିବାକୁ ଧୂଳିଘର ଖେଳ

ଜହ୍ନ କାହିଁ କେତେଦୂରେ କୁନି ଅବା ଜାଣିବ କିପରି

କିପରି ଜାଣିବ ସତେ ଆକାଶ ଓ ପୃଥିବୀ ଦୂରତ୍ୱ !

କୁନିର ବୁଝିବାଭଳି ଡାକିଲି ସେ ଜହ୍ନକୁ ମୁଁ କେତେ

ଆ’ଥରେ ଖେଳିବୁରେ ଏ ମାଟିରେ ବରଫ ଧବଳ

କିରଣ ବିଛାଡ଼ି ତୋର କୁନି ମୋର ତୋ ସାଥେ ଖେଳିବ

ଟିକି ହାତ ଗୋଡ଼ ତାରହେବାଯାଏ କ୍ଳାନ୍ତ ଓ ଅବଶ ।

ସେ ଜହ୍ନତ ଆସିଲାନି; ମୋ କୁନିର ଅବୁଝା ମନର

କାନ୍ଦଣା ଥମିଲା ଯାଇ କେତେକାଳ ବିତିଗଲା ପରେ

ଗୋଡ଼ହାତ ଜାକିଯୁକି ଆହା କେଡ଼େ ନିରୁପାୟ ହୋଇ

ହଠାତ୍ ପଡ଼ିଲା ଶୋଇ ଅନେକଟା ଦୁଃଖ ଓ ଭୟରେ ।

ଆକାଶରେ ଜହ୍ନ ଆଉ ମୋ କୁନିର ଆଗ୍ରହ ନ ଥିଲେ

ଏ ପୃଥିବୀ ହୋଇଥାନ୍ତା ଆମପାଇଁ କେଡ଼େ ଦୁର୍ବିସହ

ଆଜି ମୁଁ ପାରୁଛି ଜାଣି ଏଠି ଯେବେ ଦେଖୁଛି ନିଜକୁ

ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ ଦର୍ପଣରେ ବ୍ୟଥାତୁର ରାତିର ଅନ୍ଧାରେ ।

ଦୃଷ୍ଟି ଓ ଦିଗନ୍ତ ଘେରି ପରିବ୍ୟାପ୍ତ ଶୂନ୍ୟ ! ମହାଶୂନ୍ୟ !!

ଏ ବେଳେ ହଠାତ୍ ଯଦି ମୁଁ ତୁମର ସତ୍ତା ଖୋଜିବସେ

ସବୁଦେଖେ ସ୍ତବ୍ଧ ସ୍ଥିର ଏ ସହର ଅବା ମୋହାଚ୍ଛନ୍ନ ।

ପୁଣି ଆସି ଶୀତଋତୁ, କେଡ଼େ ବର୍ଷ ସରିଗଲା

ପତ୍ର ସବୁ ଝରିଗଲା, ଗଛେ ଗଛେ ଫୁସ୍‍ଫାସ୍‍ କଥା

ଆଉ ଶୁଣାଯାଉ ନାହିଁ ହଜିଗଲା ପ୍ରାଣର ଚେତନା ।

ଅସହାୟ ଏ ମଣିଷ ଭ୍ରାନ୍ତ ଯେତେ ନୀତି ଓ ଦର୍ଶନ ।

ସବୁ ଯଦି ଶେଷହୁଏ, ଆମେ ତାର ସଂକେତ ପାଏନି

କେବଳ ନିମିତ୍ତ ମାତ୍ର ହେବାପାଇଁ ନିରୀହ ଶିକାର

ଆମେକି ପାରିବା ନାଇଁ କରି କେତେ ମୁହୂର୍ତ୍ତ ଜୀବନ୍ତ

ସୀମିତ ଏ ପୃଥିବୀରେ ଭରିଯେତେ ନିର୍ଯ୍ୟାସ ପ୍ରାଣର ?

ଆକାଶେ ଅନେକ ତାରା ମନେହୁଏ ତୁମରି ସ୍ମୃତିର

ନୀରବ ପ୍ରକାଶ ସବୁ, ଦୂର କରି ରାତ୍ରିର ଅନ୍ଧାର ।

ହେ ଅସହିଷ୍ଣୁ ବ୍ୟସ୍ତତା

ଆଜି ଏକାଗ୍ରତାର ବିରକ୍ତି ଭିତରେ

ମୁଁ ମଧ୍ୟ ବେଳେ ବେଳେ ଶ୍ୱାସ ରୁଦ୍ଧ ହୁଏ–

ଏକଦା ହିଂସ୍ର ବ୍ୟାଘ୍ର

ସର୍କସରେ ବନ୍ଦୀ ହୋଇ ଖୁବ୍ ଶାନ୍ତ ଓ ସରଳ ହୋଇଥିଲା ପରି ।

ମୋର ଗତାନୁଗତିକ ପରିବେଶରେ ମୁଁ

ନିଜକୁ ପୁଣି ଅଭିଶପ୍ତ ବୋଲି ଭାବୁଛି ।

ଏଠି ଯେତେବେଳେ ଏ ଶୀତ ରାତିଟା

ଏକ ଭୟଙ୍କର ଅତିକାୟ ରାକ୍ଷସ ପରି

ଚତୁର୍ଦ୍ଦିଗରେ ତାର ବିକଟ ଜିହ୍ୱା ବିସ୍ତାର କରି ମାଡ଼ିଆସେ

ମୁଁ ଭୟଭୀତ ହୋଇ ମୋର ନିଜର ଏ ନିସଙ୍ଗତାକୁ

ଘୃଣା କରେ, ମୋର ରୋମାଞ୍ଚ ହୁଏ

ମୁଁ ଚାହେଁ ପୁଣି ସେଇ ବ୍ୟସ୍ତତା ସେଇ ଜନ ସମୁଦ୍ର

ସେଇ ହସ, ଅଶୟୁକୁ ଆପଣାର କରି

ବିଶୃଙ୍ଖଳ ଅତୀତକୁ ଖୋଜି, ଲୋଡ଼ି

ତାରି ଭିତରେ ହଜି ଯିବାକୁ ମୋର ଭାରି ବିଶ୍ୱାସ ହୁଏ ;

(ଯେମିତି କୌଣସି ଅନ୍ଧ ଆଖି ପାଇବାର ପ୍ରତିଶ୍ରୃତି)

ସେଇ ଭିତରେ ମୁଁ ଆତ୍ମସତ୍ତା ଖୋଜିବୁଲେ

ମୁଁ ଭାବେ ଯେପରି ସେଇ ବିଶୃଙ୍ଖଳର ଏକ ବ୍ୟତିକ୍ରମ ମୁଁ

ଏକ ଦୁର୍ଘଟଣା

ତଥାପି ସେ ମୋର ପ୍ରିୟ

କାରଣ ସେ ମୋର ସୃଷ୍ଟି କର୍ତ୍ତା

ପରମାରାଧ୍ୟ ମୋର ବିଚ୍ଛିନ୍ନ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱରେ

ଅତୀତ ଓ ବର୍ତ୍ତମାନର ଏକ ସାଲିସ୍ ।

ମୁଁ ଯେମିତି ଅନ୍ଧ ହେଲା ଚାହୁଁ ଚାହୁଁ ଦୃଷ୍ଟି ଶକ୍ତି ମୋର

ଲୋପ ହେଲା ଏବଂ ଏଠି ଦିନଟାରେ ପ୍ରର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ଆଲୋକେ ।

ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ଲାଗୁଛି ସବୁ ଦୃଶ୍ୟ ଯାହା ଅସ୍ପଷ୍ଟ ରହିଲା ।

ଯେ ନିଆଁଟା ଦଗ୍ଧ କଲା ଗହଳିଆ ସବୁଜ ଅରଣ୍ୟ

ଯାହାର ଶୀତଳ ଛାଇ ପ୍ରଚଣ୍ଡ ଏ ଗ୍ରୀଷ୍ମର ଉତ୍ତାପୁ

କିଛି ସମୟର ପୂର୍ବେ ମତେ ବେଶ୍ ରକ୍ଷା କରିଥିଲା

ମୁଗ୍ଧ କରୁଥିଲା ମଧ୍ୟ ନାନାଜାତି ପୁଷ୍ପର ସୌରଭେ ।

ଯେତେବେଳେ ଚୁପ ହୋଇ ଅରଣ୍ୟଟା ଶୋଇ ରହୁଥିଲା

ଝିଲ୍ଲୀର ଝଙ୍କାରେ ଏବଂ ଆରଣ୍ୟକ କେଉଁ ଏକ ପକ୍ଷୀ

କଣ୍ଠ ସ୍ୱର ରହି ରହି ଆସୁଥିଲା ଗଛେ ଗଛେ ବାଜି

ମୋ ମନର ସ୍ୱପ୍ନ ପରି ମିଶୁଥିଲା କାହିଁ କେତେ ଦୂରେ

ସେ ନିଆଁ ଜଳୁଛି ଆଜି ଶିଖା ଟେକି କେତେ ଯେ ଉଚ୍ଚରେ

ତୁମେ କିଆଁ ଲିଭାଇବ ? ପାରିବନି ଲିଭାଇ ତାହକୁ

ସେ ନିଆଁ ଜଳୁଛି ଜଳୁ ଧ୍ୱଂସ ହେଉ ଛଳନାର ବିସ୍ତୃତ ଅରଣ୍ୟ

ବିସ୍ତୃତ ସବୁଜ ଶ୍ରୀ ତା ପୋଡ଼ିଯାଉ ବିକ୍ଷୁବ୍ଧ ନୁହେଁ ମୁଁ ।

ଏକାକୀ ଏ ଦୀର୍ଘ ଅତିକ୍ରମି ଥକାମାରି ବସିବା ପୂର୍ବରୁ

ଏଠି ଏଇ ଛାୟାଘନ ଅରଣ୍ୟର ଅଖ୍ୟାତ ଉପାନ୍ତେ

ମୋତେ କିଏ କହିଲାନି ଏହାର ଯେ ଇନ୍ଦ୍ରଜାଲ ମାୟା

ନିରୀହ ପଥିକ କେତେ ଜାଳିପୋଡ଼ି ମାରୁଛି କିପରି

ହେ ମୋର ଉତ୍ତର ଯାତ୍ରୀ ! ସାଥୀ ମୋର ଶୁଣ ଏଇ ଶୁଣ

ମୁଁ ସର୍ବସ୍ୱ ହରାଇଲି କି ଯନ୍ତ୍ରଣା ବୁଝିବନି ତୁମେ

ତଜ୍ଜନିତ ଦୁଃଖ ଯାହା ଅନୁଭବ ବିନା ବୁଝି ନୁହେଁ

ସେଥିରେ ମୁଁ ମରୁଅଛି ତିଳତିଳ କୁହୁଳି କୁହୁଳି

ସମସ୍ତ ଶରୀରେ ମୋର ପ୍ରତ୍ୟେକଟି ଅଙ୍ଗ ପ୍ରତ୍ୟଙ୍ଗରେ

ରକ୍ତର ସଂଚାଳନା ପରି ମାଡ଼ିଯାଏ ଦହନରଜ୍ୱାଳା

ମୋ ହାତରେ ଗଢ଼ା ସୃଷ୍ଟି ଆହା ଏତେ ଶ୍ରମର ମହତ୍ୱ

ମୋ ସମ୍ମୁଖେ ନଷ୍ଟ ହେଲା–ମୁଁ ସହୁଛି ଧିକ୍ ମୋତେ ଧିକ୍

ଏଡ଼ିକି ଅରମା ବାଟ ଯାହାକେବେ ସଫାକରି ନୁହେ

ହୁଏ ତ ଏ ଦେହ ମୋର ମାଟି ହୋଇ ପ୍ରତିଟି ରେଣୁରେ

ପାଲଟିବ ଧୂଳି ଏବଂ ଉଡ଼ି ଉଡ଼ି ପବନେ

କହୁଥିବ ମୁଁ କେମିତି ସତପଥେ ଧାଇଁଛି ଯଦିଓ

ମୃତ୍ୟୁ ମୋର ରାହାଧରି ବେଗବାନ ଅନେକ ଦିନରୁ ।

ମୃତ୍ୟୁ ଏଠି ସତ କିନ୍ତୁ ତା ଠାରୁବି ସତ ଏଠି ପୁଣି

କାମନା ର ପରିତୃପ୍ତି, ଶ୍ୱାସରୁଦ୍ଧ ଯେତେକ ଦଉଡ଼

ପ୍ରଣୟ, ପ୍ରତୀକ୍ଷା, ପ୍ରେମ ଆତ୍ମଗ୍ଳାନୀ ଶୋକ ଓ ଯନ୍ତ୍ରଣା

ଅମାୟିକ ଶିଶୁପରି ପ୍ରତାରିତ ହେବାର କାରଣ ।

ନିଜକୁ ଆୟତ କରି ମୁହୂର୍ତ୍ତକେ ମୋ ଆଖିର ସୀମା

ଛୁଇଁଲା ଆକାଶ ନୀଳ, ଚାରିପାରେ ପୃଥିବୀ ଯେପରି

ହଠାତ୍ ଘୂରିଲା ଖାଲି ସୃଷ୍ଟି କରି ଅଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ଭଉଁରୀ ।

ଚେତନା ଫେରିଲା ଯେବେ ଜାଣିବାକୁ ରହିଗଲା ପୁଣି

ପ୍ରଥମେ ଦେଖିଲି ଅବା ଏ ସମୟ ବହୁଛି ଉଜାଣି

କେତେ ଯୁଗ ବିତିଗଲା ଏଠି କେତେ ଘଟଣାର ସୁଏ

ନିଜକୁ ଭସାଇ ଦେଇ ବୁଡ଼ିଗଲି ଅବାକ୍ ବିସ୍ମୟେ ।

ସେ ତତ୍ତ୍ୱ ବୁଝିବା ପାଇଁ ଯେତେ ସବୁ ତଥ୍ୟ ଓ ଦର୍ଶନ

ସବୁକୁ ନିଜର କରି ଯାହା କିଛି ନିତ୍ୟ ଓ ନୂତନ

ଘଟଣାର କ୍ରମନେଇ ଦେଖୁଥିଲି ଜୀବନର ଗତି

ସ୍ୱପ୍ନର ସୀମାନ୍ତ ଟପି ନିର୍ବିକାରେ ଏଠି ନିତି ନିତି ।

ଏ ପାଖେ ନିଶ୍ଚିତ ଅତି ଜୀବନର ସୁ ସଂହତ ପଥ

ଅଦୂରେ ଆଲୋକ ଥିଲା କରି ଖାଲି ମୁଗ୍ଧ ସଚକିତ

ମଝିରେ ଦୁର୍ଗମ ନଦୀ ଅପନ୍ତରା ଘାଟୀ ରାସ୍ତା କେତେ

ଭାବିଲି ଯିବାକୁ ହେବ ଆଲୋକର ରାହା ଧରି ମତେ ।

କୋଳାହଳ ଅହଙ୍କାରେ ସେ ପାଖର ଆଲୋକ ବିସ୍ତୃତି

ମୋତେ ବି ଲାଗିଲା ଭଲ ସେ ନିର୍ଜନ ଶୂନ୍ୟ-ତାର ସ୍ଥିତି ।

ଆଜି ସେ ଅନ୍ଧାର କାଟି ଅପନ୍ତରା ଘାଟୀ ରାସ୍ତା ଡେଇଁ

ଏଠି ମୁଁ ନିଜକୁ ଦେଖେ ଆଲୋକର ସମ୍ମୁଖରେ ଥାଇ

ଆଲୋକ ଅସହ୍ୟ ଲାଗେ ମନେ ହୁଏ ଅନ୍ଧାର ଇ ସତ

ତେଣୁ ମୁଁ ସ୍ୱାଗତ କରେ ହେ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ଅଶ୍ରୁଳ ଅତୀତ ।

ନିଜର ସ୍ୱରୂପ ରଖି ଅପ୍ରକାଶ ଏ ପ୍ରାଣର ପ୍ରତିଟି ତନ୍ତ୍ରୀରେ

ଆଶଙ୍କା ଓ ଅବିଶ୍ୱାସ ଅବ୍ୟକ୍ତ ଅନେକ ବ୍ୟଥା

ନିହାତି ନିର୍ମମ ହୋଇ ନିସ୍କରୁଣ ସଂଚାରଣ କର,

ଶୁଣ ଥରେ କଥା ମୋର ଏ ବିଦଗ୍ଧ ବିକଳ ଆତ୍ମାର !

ସମୟ ତରଙ୍ଗ ମୁହେଁ ପଡ଼ି ଉଠି ଅଣାୟତ ଲୁପ୍ତ ଚେତନା ମୋ

ଅସହାୟ ପତ୍ର ପରି ଏତେ ଦୂର ଅତିକ୍ରାନ୍ତ କରି

ଭୁଲି ତ ପାରିନି କେବେ ସେ ପଥର ସେଇ ସ୍ମୃତି

ଅବୁଝା ପିଲାଙ୍କ ପରି ଯେତେବେଳେ ଅଳି କରୁଥିଲି

ସେ ସ୍ନେହରୁ କାଣିଚାଏ ସେ କଥାରୁ କେତେ ପଦ ପାଇଁ

ଅଜସ୍ର ଦହନ ଜ୍ୱାଳା ଅର୍ହନିଶି ଶାନ୍ତ କରିବାକୁ

ସେଥିରେ ନିମଜ୍ଜି ରହି କେଉଁ ଏକ ସ୍ୱର୍ଗୀୟ ସତ୍ତାର

ସନ୍ଧାନ ହିଁ ପାଉଥିଲି କ୍ଳାନ୍ତ ମୋର ଶାନ୍ତ ଏ ଦେହରେ

ଆପାଦ ସସ୍ତକେ ମୋର ନାନାଜାତି ବିଚିତ୍ର ରଙ୍ଗର

ଫୁଲ ସବୁ ଝଡ଼ୁଥିଲେ, ଗନ୍ଧ ତାଙ୍କ ପବନ ସ୍ପର୍ଶରେ

ଅନନ୍ତ ଆକାଶ ବ୍ୟାପି ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇ ରହିଥିଲା

ମୋତେ ବି ସଂପୃକ୍ତ କରି ସେ ମହାନ୍ ସଂଯୋଗ ବ୍ୟାପ୍ତିରେ ।

ସେଥିରୁ ନିଷ୍କୃତି ଭିକ୍ଷା ଅଜ୍ଞାତରେ ସେ ସବୁ ଘଟୁଛି

ନିଜର ଆୟତ ନାହିଁ ଏ ପତନ ଆକସ୍ମିକ ଖାଲି

ଆମର ସ୍ଥିତି କି ଖାଲି ଶୂନ୍ୟତାରେ, ସ୍ଥିତିହୀନ ଅସ୍ତିତ୍ୱ ଭିତରେ ।

ଆମେ ଯଦି ଶୂନ୍ୟ ନୋହୁ ସତ ଯଦି ଏ ଦେହ ଏ ଦେହଜ କାମନା

ତେବେ କିଆଁ ଅଭିନୟ କିଆଁ ତେବେ ମିଥ୍ୟାର ପ୍ରଶସ୍ତି

ଛଳନାର ଜାଲବୁଣି ଆତ୍ମୀୟତା ସୂତ୍ରରେ ଅନ୍ୟକୁ

ବାନ୍ଧିବାର ଏ ଉଦ୍ୟମ, ଘୃଣ୍ୟତାର ଚରମ ଅଭିପ୍ସା ?

ଏ ନିର୍ଲଜ ପ୍ରକାଶର ଅନ୍ତରାଳେ ଆତ୍ମରକ୍ଷା ବିକୃତ ବାସନା

ଚରିତାର୍ଥ ହେବା କେବେ କାମ୍ୟ ନୁହେଁ ଶିଶୁମନ ଭୁଲା

କଥାର ତର୍ଜମା କରି ଏ ଅଦ୍ଭୁତ ଆମ୍ଭ ସମୀକ୍ଷଣ !

ଏ ତଥ୍ୟର ମୂଲ୍ୟ କିବା ? ଅସଂଲଗ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟ କାରଣର !

ଆମେ ଯେଣୁ ସତ୍ୟ ଏବଂ ମିଥ୍ୟା ନୁହେଁ ଜ୍ୱାଳାର ଦହନ

ସତ୍ୟ ପ୍ରକାଶର ପାଇଁ କୁଣ୍ଠା କିଆଁ ସୃଷ୍ଟି କରି ମିଥ୍ୟାର ଦର୍ଶନ ।

ନିଜକୁ ଭୁଲି ଦେଖିବା ନୂଆ କଥା

ନୀରବ ରାତି ନିଶୂନ ଚଉଦିଗ

ଆକାଶେ ଭରା ତରା ଓ ନିହାରୀକା ।

ଏମିତି ଦିନେ ଜାଣିତ ଥିବ ତୁମେ

ସପନ ଯେବେ ହଠାତ୍ ଯାଏ ଭାଜି

ଜହ୍ନ ନାହିଁ, ଆକାଶେ ଖାଲି ତାରା

ମନର ତୁମ ମଣିଷ ଯାଏ ହଜି !

ସବୁଠି କଲା ନିଝୁମ ରାତି ଗୋଟା

ସତେ ତା ହାତୁଁ ମୁକ୍ତି ଆଉ ନାହିଁ

କିମିତି କୁହ କରିବା ତେବେ ଆଶା

ପୁଣି ଯେ ଦିନେ ପାରିବ ଦେଖା ହୋଇ ?

ପୁଣି ଯେ ତୁମ ଅଧରେ ଥିବ ହସ

ଯେ ହସେ ବାଇ ହୋଇଲେ ସବୁ ତରା

କଣ୍ଠେ ଥିବ ମିଳନ ମହାଗାନ

ଚପଳ ମନେ ଦେବ କି ଧରା ?

କିଛି ମୁଁ ଅଜି ପାରୁନି ଯାହା କହି

ଆଖିର ଲୁହେ ଦୃଷ୍ଟି ସୀମା ହଜେ

କୁହେଳୀ ଖାଲି କାହିଁ ଯେ ପଥ କାହିଁ !

ଜୀବନ ଏଠି ଶୂନ୍ୟ ନୁହେଁ ବୋଲି

କହିଛି କେତେ ପୁରାଣ ପୋଥି ମତେ

ଆଜି ମୁଁ ଯେବେ ଫେରୁଛି ଘର ମୁହାଁ

ପାରୁଛି ଜାଣି ରିକ୍ତ କେଡ଼େ ସତେ !

କଣ୍ଠ ତୋଳି ଗାଇଛି ଯେତେ ଗୀତ

ଆକାଶ ଆଉ ପବନେ ଗଲା ମିଶି

ରକ୍ତ ଦେଇ ଫୁଟାଇଲି ଯେ ଫୁଲ

ରାତିର ଶେଷେ ମଉଳି ଗଲା ଖସି ।

ଆମେ କି ତେବେ ଅଥଳ ସୁଅ ମୁହେଁ

ପତ୍ର ଦୁଇ ହୋଇଲେ ଏକାକାର

କିଏବା ଭାସି ଆସିଲେ କେତେ ଦୂରୁଁ

ସ୍ୱପ୍ନେ ରସି ଧୂଳି ଏ ଧରଣୀର ।

ଦିନ ଓ ମାସ ବରଷ ଏତେ ଧରି

ଯେ ପଥ ଧାରେ ଆସିଲି ପାଦ ଚାଳି

ସେଠି ତ ଆଉ ଚିହ୍ନ ଦେଖେ ନାହିଁ

ଅବୁଝା ଭାଷା କେବଳ ଯାଏ ଖେଳି ।

ଏତେବେଳେ ମନେହୁଏ ସେଇଘରେ ଛାଇ ଯାଇଥିବ

ନିଘଞ୍ଚ ଅନ୍ଧାର ତଳେ ସ୍ୱପ୍ନ କିଛି ଅବିଶ୍ୱସ୍ତ ସ୍ୱପ୍ନ ।

ସହସ୍ର ଦୁଃସ୍ୱପ୍ନ ସତ୍ତ୍ୱେ ଏଠି କିନ୍ତୁ ଜାଣିବାକୁ ଭୟ

କାରଣ ଜାଗିବା ଅତି ଭୟଙ୍କର ମିଥ୍ୟା ଏ ନିଦ୍ରାରୁ

ଗୋଟାଏ ବିକ୍ଷୁବ୍ଧ ପକ୍ଷୀ ଉଡ଼ିଯାଏ ପତ୍ରର ଗହଳୁ

ପବନର ସ୍ତରେ ସ୍ତରେ ଶୀତ ଋତୁ ଆଗମନୀ ବାର୍ତ୍ତା

ଆରବର୍ଷ ମନେ ପଡ଼େ ଏତେବେଳେ ଠିକ୍ ସତକଥା

ଏଠି ମଧ୍ୟ ବସିରହି ଅନେକଟା ଲିରିକ୍ ଲେଖିଛି ।

ଆଲୋକ ନଥାଇ ଛାଇ ଏ କାହାର ଘୂରି ଘୂରି ବୁଲେ

ପୁଣି ସେଇ ବ୍ୟର୍ଥାହତ ସ୍ୱପ୍ନଙ୍କର ଦାରୁଣ ଯନ୍ତ୍ରଣା

ମୁଁ କଣ ଭୁଲିଛି ସବୁ ମୋ ରକ୍ତର ପ୍ରତିଟି ବିନ୍ଦୁରେ

ଯେ ଆଜି ରହିଛି ଜୀଇଁ ଆଉ ମଧ୍ୟ ପ୍ରତିଟି ନିଶ୍ୱାସେ ।

ହାତୁଡ଼ି ହାଣୁଛି ନିତି ସ୍ମୃତି ଏବଂ ବିସ୍ମୃତି ମଝିରେ

ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ସୀମାରେଖା ଟାଣି ମତେ କହେ ବାରବାର

ବଞ୍ଚିବାକୁ ଖାଲି ଏଠି ଗ୍ଳାନି ଆଉ ଦୁଃଖ ଯେତେ ଭୁଲି ?

ଅଭିଶପ୍ତ ଯେମିତି ମୁଁ, ଏଇ ଶୁଭେ ଶୂନ୍ୟବାଣୀ କାର !

ସମୟକୁ ଫାଙ୍କି ଦେଇ କେତେଦିନ...କେତତଦିନ ପାଇଁ !

ଶୀତର ଏ ସକାଳରେ ଖରାଆସେ

ମୋ ଘରର ଝର୍କା ଦେଇ ରାସ୍ତାକଡ଼େ ଗଛେ,

ପତ୍ରେ ସ୍ୱପ୍ନ ବୋଳି

ପ୍ରାଣ ସ୍ପର୍ଶ ଦେଇ ।

ଏତେବେଳେ ଦୂରେ କାହିଁ ପାହାଡ଼ି କନ୍ୟାର

ଦେହେ, ମନେ ଜାଗୁଥିବ ସ୍ପର୍ଶାତୁରା କାମନା ଦୁର୍ବାର

ଆଶା, ହତାଶାର ମଧ୍ୟେ ମୋହ ଏକ ବଞ୍ଚି ରହିବାର ।

ସାନ ସାନ ପିଲାମାନେ ଚାଲିଯାନ୍ତି ଏକ ପରେ ଏକ

ମୁହେଁ ତାଙ୍କ ସରଳ ଓ ନିର୍ବିକାର କଇଁଫୁଲ-ହସ ।

କାଲିର ସଂଧ୍ୟାରେ ଯେବେ ଝର୍କା ଦେଇ ଦେଖୁଥିଲି ଏଠି

ସେମାନେ ବି ହସୁଥିଲେ–

ବୋଷ ଦାଦା, ମିଶ୍ରବାବୁ, ମିସ୍‍ଘୋଷ, ତ୍ରିପାଠୀ ପ୍ରଭୃତି

ସେମାନେ ବି ହସୁଥିଲେ

ତୋଫା ଜହ୍ନ ଆଲୁଅରେ ରହି ରହି ଗଲା ଚାପି ଚାପି

ହାତ ଧରା ଧରି ହୋଇ ଗୁଣୁ ଗୁଣୁ ଗୀତ କିଛି ଗାଇ ।

ସେମାନେ ବି ଭୁଲୁଥିଲେ ଏଇମିତି

ବ୍ୟସ୍ତତାରେ ମୁଗ୍ଧ ହୋଇ ହୋଇ

ଏ ବର୍ଷର ନଷ୍ଟସ୍ମୃତି, କ୍ଷୋଭ ଆଉ ତଜ୍ଜନିତ

କ୍ଷୟ କ୍ଷତି ଯେତେ

ଯେତେବେଳେ ତାଙ୍କ ଆଗେ ସମୟର ପାଦଚିହ୍ନ

ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇ ଯାଇଥିଲା ରହି

ସେମାନେ ବି ହସୁଥିଲେ-ହସତଳେ ହୃଦୟର ଅନ୍ଧକାର ଗ୍ଳାନିସବୁ

ସତେ କଣ ଦେବା ପାଇଁ ପୋତି !!

ଆଜି ତେଣୁ ମୁଁ ଭାବୁଛି–ନିଜର ସମଗ୍ରସତ୍ତା ଅହଂକାର,

ମାନ ଅଭିମାନ

ପ୍ରଣୟ, ପତୀକ୍ଷା [ଅବା ତା’ର ଯେତେ ପରିଣତି କୁହ]

ସମୟକୁ ଫାଙ୍କି କେବେ ଶୋଇରହି ପାରିବି ଲୁଚାଇ

ଅସୁସ୍ଥ ମନର ଯେତେ ଅଭିଯୋଗ, ବିଫଳ ପ୍ରତ୍ୟୟ !

ଶୋଇବାରୁ ଦୁଃଖ ଯେତେ, ଜାଗିବାର ଯନ୍ତ୍ରଣା ଯେତେକ

ଭାଙ୍ଗିବାର ଅପରାଧ, ଗଢ଼ିବାର ଯେତେ ଅପଯଶ

ସବୁ ଯେବେ ହଜୁଥାନ୍ତା ଏମୁହୂର୍ତ୍ତେ ମୋ ଦୁଷ୍ଟିସୀମାନ୍ତେ

ହୁଏତ ରହନ୍ତି ଶୋଇ ସବୁକିଛି କରି ଅସ୍ୱୀକାର ।

ମୋର ଗୋଟେ ଝିଅ ନାଇଁ,’’ ସୁନା ଆମ କାନ୍ଦୁଥିଲା ଖାଲି

‘‘ଏତେଥର କହିଲିରି ବୋଉ ଜମା ଶୁଣୁନାଇଁ ପରା

ବାପାଙ୍କୁ କହିଲେ ଯେତେ ତାଙ୍କର ତ ସେଇ କାଲି କାଲି

ବୋଉ ଖୁବ୍ ମିଛେଇଟା ନାନୀ କୁନି ଆଉ ମତେ ମିଶି

ତାଆରତ ତିନି ଝିଅ’ ଦିନରାତି କେତେ କରେ ଗେଲ

କୁନି ଲାଗି ନୂଆ ଲୁଗା, ନୂଆ ଯୋତା କିଣା ହୁଏ କେତେ

ଏଡ଼ିକି ଗେହ୍ଲେଇ ସିଏ କଲେଜରେ ପଢ଼େ ବୋଲି ଭଲ ।

ନାନୀ ବିଭାଘର ଦିନ କେତେ ବାଜା ବାଜିଲା ଦାଣ୍ଡରେ

କେତେ ଖିରି ପିଠା ଘରେ ନାନୀ ହେଲା ନୂଆବୋହୂ ବେଶ

ଆମଘରୁ ଗଲାବେଳେ କେତେ ପୁଣି ବାହୁନି କାନ୍ଦିଲା

ବୋଉ ଆମ କାନ୍ଦିଲା ବି ନାନୀ ଯେବେ ଗଲା ନୂଆଦେଶ ।

ନନା ତୁମେ ଶୁଣିବନି ? ଆଜି ମତେ ଝିଅ ଗୋଟେ ଦିଅ

ତା ସାଙ୍ଗରେ ଖେଳିବି ମୁଁ ସିଏ ମୋର ଗୋଡ଼ରେ ଶୋଇବ

ମୁଁ କହିବି ନୂଆ କଥା କଞ୍ଚନ ଓ ଅସୁରୁଣୀ କଥା

ତାକୁ କେତେ ସଜେଇବି, ମୋ ମୁହଁକୁ ଚାହିଁ ସେ ହସିବ ।’’

ସୁନାର ଆସିଲା ଝିଅ–ପ୍ଲାଷ୍ଟିକର ଚମତ୍କାର ଝିଅ

ଜୁଳୁଜୁଳୁ ଚାହୁଁଥିଲା, ନାଇଲନ୍ ଫ୍ରକ ତା ଦେହରେ

ଭାରି ଭଲ ମାନୁଥିଲା; ଦିନରାତି ନ ଥିଲା ସୁନାର

ଯେତେବେଳେ ଦେଖ ତାକୁ ଝିଅ ଧରି ବସିଛି କୋଳରେ

କେତେଦିନ ଗଲାବିତି; ସୁନାଝିଅ ବାହାଘର ହେବ

ସେଥିପାଇଁ ଲୋଡ଼ାତାର ରେଡ଼ିଓ ଓ ନୂଆ ଟେଲିଫୋନ୍

ନୂଆ ଗୋଟେ ହାତ ଘଡ଼ି ଜୋଇଁ ପାଇଁ ଝିଅ ପାଇଁ ତାର

ବରାଦ ଜିନିଷ କେତେ; ନାହିଁ କଲେ କେତେ ଅଭିମାନ ।

ପ୍ଲାଷ୍ଟିକର କିଣା ହେଲା ଯେତେ ଯାହା ବରାଦ ଜିନିଷ

ସକାଳ ପାହିଲେ ହେବ କାଲି ତାର ଝିଅ ବିଭାଘର

କୋଳେ ତା ଝିଅକୁ ଧରି ସୁନା କେତେ ବାହୁନି କାନ୍ଦିଲା

ତାକୁ ଛାଡ଼ି ଚାଲିଯିବ ଶାଶୁଘର ଗେହ୍ଲାଝିଅ ତାର

ହଠାତ୍ ଥମିଲା ପୁଣି ଗେଲକଲା, ବାହୁନି କାନ୍ଦିବା

ତା ମନରେ ଖୁବ୍ ରାଗ–ଯେତେ କଥା କହିଲେ ବି ସିଏ

ଝିଅ ଜମା ଶୁଣୁ ନାଇଁ, ସେ କାନ୍ଦିଲେ ତା ଝିଅ କାନ୍ଦୁନି

କାଲିଯିବ ଶାଶୁଘର ଜଳ ଜଳ ଖାଲି ଚାହିଁ ରହେ ।

ଏ ଝିଅଟା ମରିଯାଉ ରାଗିଯାଇ ଫିଙ୍ଗିଦେଲା ସୁନା

ଦେଲାଫିଙ୍ଗି ଯେତେସବୁ ଟେଲିଫୋନ୍ ଘଣ୍ଟା ଓ ରେଡ଼ିଓ

ଫଲିଫୁଲି କାନ୍ଦୁଥିଲା ଚୂନାହୋଇ ପଡ଼ି ରହିଥିଲା

ସୁନାର ଗେହ୍ଲେଇ ଝିଅ, ଯେତେ ତାର ସ୍ନେହ ଓ ପ୍ରତ୍ୟୟ ।

ପଉଷ କୁହୁଡ଼ି ତଳୁ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଉଠେ, ଗଛେ ଗଛେ

ପଳିତ ପତ୍ରରେ

ଅହେତୁକ ଉନ୍ମାଦନା ଝରିଯାଏ ଜାଗିଉଠେ

ନିସ୍ତବ୍ଧ ସହରେ

ଜୀବନର ବ୍ୟାକୁଳତା ଆକାଶର ଅନନ୍ତ ନୀଳରେ ।

କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର ବଦଳୁଛି–ହୃଦୟର କ୍ଳାନ୍ତ ଆୟୋଜନେ

ନୂତନ ପ୍ରସ୍ତୁତି ପାଇଁ ଅଶ୍ରୁହୋଇ ଝରିପଡ଼େ ବ୍ୟଥାଯେତେ,

ପ୍ରାଣର ମମତା

ବିଗତ ବର୍ଷର ପାଇଁ, ବିଶୃଙ୍ଖଳ ବିଗତ ବର୍ଷର

ସ୍ମୃତି ଓ ବିସ୍ମୃତି ପାଇଁ ଯେତେ ଆଶା ଯେତେକ ବ୍ୟର୍ଥତା !

ଏ ବେଳେ ଯାଉଛି ଦେଖା ଦୂରେ ଏଇ ଦୃଷ୍ଟିର ସୀମାନ୍ତେ

ଅନେକ ବିଷର୍ଣ୍ଣ ମୁହେଁ ପୁଂଜିଭୂତ ନିବିଡ଼ ଅନ୍ଧାର

ଅନ୍ଧାରେ ଅସ୍ପଷ୍ଟ କଥା ଅବୋଧ୍ୟ ବିଦ୍ରୂପ ହସ ଅନେକ ବି

ଅଶ୍ଳୀଳ ମନ୍ତବ୍ୟ

ମୁଁ ମୌନ ନିର୍ବାକ ହୁଏ କଣ୍ଠରେ ସ୍ୱାଗତ ଗାନ

ମୁହଁରେ ନୀରବଭାଷା ଅବ୍ୟକ୍ତ ଅସ୍ଥିର ।

ତେବେ ବି ଅନେକ ପଥ ଅତିକ୍ରମି ତଜ୍ଜନିତ କ୍ଳାନ୍ତି ଓ ବିରକ୍ତି

ମଝିରେ ମଝିରେ ପୁଣି ଆଗକୁ ଯିବାକୁ ହେବ ରାହାଖୋଜି

ଦ୍ରୂତ ସମୟର

ବୟସର ରଙ୍ଗ ଝରେ, ସ୍ମୃତି ଓ ବିସ୍ମୃତି ମିଶେ,

କ୍ଷୟ କ୍ଷତି ହିସାବ ନିକାଶ

ସବୁକିଛି ଅର୍ଥହୀନ; ଏଠି ଖାଲି ପ୍ରତୀକ୍ଷା ହିଂସାର ।

ସେ ପୁଣି କାହାର ପାଇଁ ? କେତେଦୂରେ ପ୍ରତ୍ୟୟ ଆସେନି

ସେ ଉଦବେଗ ପ୍ରତୀକ୍ଷାର ଅନ୍ତ ନାହିଁ କ୍ରମ ଇତିହାସ

ବିଶ୍ଲେଷଣ କରିବାର ଶକ୍ତି ନାହିଁ, ସବୁକି ନିଷ୍ପ୍ରାଣ

ଅଶ୍ରୁର ତର୍ପଣ ତେଣୁ ତାଙ୍କ ପାଇଁ ସେ ଯିଏ ପରାସ୍ତ ।

ନୂତନ ସ୍ପର୍ଶରେ ଯଦି ଘୂଞ୍ଚିଯାଏ ଅବସାଦ, ଚରମ ବ୍ୟର୍ଥତା

ମୁଁ ତାର ବନ୍ଦନା ପାଇଁ ଉତ୍ସସିତ ଶତମୁଖ ହୁଏ

ଏ ସକାଳ ଅଭିଭୂତ କରେ କେଉଁ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ସୃଷ୍ଟିରେ

ସମସ୍ତ ପୃଥକ ସତ୍ତ୍ୱେ ମୋ ସାମନାରେ ଛାଇ ଏକ

ଝାପସା ଦିଶେ କ୍ରମ ପୂର୍ଣ୍ଣତାର ।

ଅନେକ ଉତ୍କଣ୍ଠା ନେଇ ରବିବାର ତୁମକୁ ଚାହିଁଛି

ସକାଳର ଆକାଶରେ ଇତସ୍ତତଃ ଖଣ୍ଡ ଖଣ୍ଡ ମେଘ

ଭେଲାପରି ନେଳୀ ନେଳୀ ଜଳଦେହେ ଭାସିଗଲାବେଳେ ।

କାହିଁବା ନିଭୃତେ କେବେ ବନ୍ଦୀପରି ଏକାକୀ ନିସଙ୍ଗ

ଅଶାନ୍ତ ବରଷା ଝରା ଘନଘେରା କୃଷ୍ଣ ରଜନୀରେ

ସହସ୍ର ଦୁଃସ୍ୱପ୍ନ ଆଉ ଆଶା କେତେ ଆଶାଙ୍କା ସତ୍ତ୍ୱେବି

କେତୋଟି ମୁହୂର୍ତ୍ତ ଲୋଡ଼ି ସବୁକଥା ଭୁଲିଯିବା ପାଇଁ

ଏକ ଶାନ୍ତ ଆସରରେ, ଆକାଶର ଯେତେକ ନୀଳିମା

ଅରଣ୍ୟ ସବୁଜ ଶୋଭା କେଦାରର ଭରା ଶ୍ୟାମଳୀମା

ହାତରେ ସାଉଁଟି ନେଇ ଗଢ଼ିବାକୁ ଜୀବନ ଭୂମିକା ।

ଉଦ୍ଭ୍ରାନ୍ତ ସେ ଇଚ୍ଛା ମୋର ଆକାଂକ୍ଷିତ ପ୍ରିୟ ରବିବାର !

ସହର ରାସ୍ତାରେ ଆଜି ଭିକ୍ଷୁକ ଙ୍କ ରୁଗ୍‍ଣ ଶୋଭାଯାତ୍ରା

ଆକାଶେ ଆଚ୍ଛନ୍ନ ମେଘ, ଘରେ ଘରେ ସଂକ୍ରାମକ ବ୍ୟାଧି

ବନ୍ୟାର ବିପତ୍ତି ପୁଣି ଚାରିଆଡ଼େ ଜଳାର୍ଣ୍ଣବ ମାଇଲ୍ ମାଇଲ୍

ରବିବାର ସ୍ୱପ୍ନ ତୁଟେ ବିପର୍ଯ୍ୟସ୍ତ ପ୍ରାଣର ଚେତନା

ସପ୍ତାହର ଗ୍ଳାନି ଯେତେ ନଷ୍ଟ ଯେତେ ହୃଦୟର କଥା

ରବିବାର ଆସି ଯେତେ ପୋଛି ଦେଇ ପାରୁଥାନ୍ତା ସବୁ

ସେ ହୁଅନ୍ତା କାମ୍ୟ ବେଶୀ ଆଜିର ଏ ଚର୍ଚ୍ଚ ଘଣ୍ଟା ଠାରୁ

ମସ୍‍ଜିଦ୍‍ ମନ୍ଦିରର ପ୍ରାର୍ଥନା ସଂଗୀତ ଯେତେ

ଲୋକାରଣ୍ୟ ଆସକ୍ତି ମଝିରେ ।

ଏବେ ପୁଣି ଉଜ୍ଜୀବିତ କରେ

ବହୁସ୍ମୃତି ବିପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚେତନାର ଝଡ଼

ହଜିଲା ଅନେକ ଛବି–ବିସ୍ମୃତିର ପ୍ରସ୍ଥ ପ୍ରସ୍ଥ ଆବରଣ ଚିରି

ଜଳିଉଠେ ଅସହାୟ ନିସ୍ତବ୍ଧ ଅନ୍ଧାରେ

ଆଜିର ଏ ବର୍ଷୁକ ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ।

ପୁଣି ସେ ଅକୁହା କଥା

ଛଳ ଛଳ କରୁଣ ଚାହାଣୀ,

ତୁଳାର ନରମ ହାତ

ବାଷ୍ପାକୁଳ ଭରା ଚାହାପାତ୍ର

ଅଳସ ଉଦାସ ଚାଲି

ଅସଜଡ଼ା ଚିକ୍କଣ ଚିକୁର

ବାହାରେ ଝରଝର ବର୍ଷା

ଆମେ ଏଠି ନିର୍ବାକ ଓ ସ୍ଥିରା

ଚୌଦିଗେ ମାତିଛି ଝଡ଼ ଝଡ଼ କାତର ଓ କରୁଣ ବିଳାପ

ଝଡ଼ାକି ଥମିବ ନାହିଁ ?

ଏ ବ୍ୟଥା ଘୁଞ୍ଚିବି ନାହିଁ ?

ଫୁଲକି ଫୁଟିବ ନାହିଁ

ହସି ହସି ପବନ ଦୋଳାରେ

ପୁଣି କେବେ ଜୁନ୍‍ର ସକାଳେ ?

ବାନ୍ଧିରଖ ଏଇପରି ଯୁଗ ଯୁଗ ପାଇଁ

ଜୀବନର ଯେତେ ସ୍ୱପ୍ନ ଆୟାସକୁ ଅସ୍ୱୀକାର କରି

ନିଜର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପୃଥ୍ୱୀ ବିବେକ ଓ ଆତ୍ମ ଚେତନାକୁ

ଛାରଖାର କରିଦିଅ ଦେଇଦିଅ ସବୁ ଜଳାଞ୍ଜଳି ।

ଯେବେ ମୁଁ ନିଜକୁ ଦେଖେ ନିଜେ ଦେଖି ଜଳିଯାଏ ହାୟ

ଯେତେକ ସ୍ୱାତନ୍ତ୍ର୍ୟ ସବୁ ଯାହାଲାଗି ସମର୍ପି ଦେଇଛି

ସେ ଦେଖେ ମୋ ପାଖେ ଆସେ କେବେ ସିନା ଅପସ୍ୱପ୍ନ ପରି

ସେ କେବେତ ମୋର ନୁହେଁ; ଚାରି ପାଖେ କୁହୁଡ଼ି ଘେରିଛି ।

ସେଥିରେ ମୁଁ ପହଁରୁଛି ସତେଅବା ଅକାତ ପାଣିରେ

ଗୋଡ଼ହାତ ପିଟିବାଟା ସାରହୁଏ ଏବଂ ଆସେ କ୍ଳାନ୍ତି ଓ ବିରକ୍ତି ।

ତା ପରେ ନିଶ୍ଚଳ ସବୁ ନିଶବଦ ଆକାଶ ପୃଥିବୀ

ହଇଜା ଉତ୍ପାତ ଗାଆଁ ସନ୍ଧ୍ୟାବେଳୁ ନିସ୍ତବ୍ଧ ଯେମିତି ।

ସବୁତ ସମ୍ଭବ...ଏଠି ଲୁଚି ଲୁଚି ଜାଲଟେ ବିଛାଇ

ମାଛ ପରି ଧରିନେବା ତୁମେ ମୁଁ ଓ ସେମାନେ ସମସ୍ତେ

ସେଥିରେ ଆନନ୍ଦ ଅଛି କିଛି ଗୋଟେ ମୁଖାକୁ ପିନ୍ଧିଲେ

ନିଜର ସ୍ୱରୂପ ଯାହା ପୁରାପୁରି ଫାଙ୍କି ଦେଇ ହେବ ।

ସମସ୍ତ ସ୍ଖଳନ ସତ୍ତ୍ୱେ ଜଟାଧାରୀ ସନ୍ୟାସୀ ଧାର୍ମିକ

ଆଜି ମଧ୍ୟ ନିଷିଦ୍ଧ ଏ ପ୍ରକୋଷ୍ଠରେ ନିଜକୁ ଲୁଚାଇ

ମୁଁ ବେଶ୍ ପରିତୃପ୍ତ ବେଳେ ବେଳେ ମୋ ଦୃଷ୍ଟି ସୀମାନ୍ତେ

କୁନି କୁନି ସରୁହାତ ମହମର ଧଳା ଧଳା ହାତ

ମୋ ବେକକୁ ଭିଡ଼ିଧରି ଗପପାଇଁ ଅଳିବି କରୁଛି

ଅଝାଟିଆ ପିଲାମାନ ଦିନସାରା ଖେଳି ଖେଳି କ୍ଳାନ୍ତ

ତଥାପି ତା ଏକଜିଦ୍ । ମତେ କିଛି କାହାଣୀ ଆସେତ !

ହୁଏତ ସେ କଥାକୁହା ନ ସରୁଣୁ କୋଡ଼ରେ ମୋଅର

ଅଲରା ଅଲରା ବାଳ ମୁଣ୍ଡ ତାର ନଇଁ ଆସିଲାଣି

ତା ପରେ ଶୋଉଛି ସିଏ ଆଶ୍ୱସ୍ତିର ନିଶ୍ୱାସ ମାରୁଛି

ମୋ କଥାଟି ସରେ ନାହିଁ । ଖାପଛଡ଼ା ସବୁ ମୁଁ ବୁଝୁନି

ଏ ଦୃଶ୍ୟ ପାଲଟେ ଢେଉ; ଢେଉ ପରେ ଢେଉ ଭାସିଆସେ

ଯୋଜନ ଯୋଜନ ଜଳ, ଜଳ ଆଉ ଜଳ ଖାଲି ଜଳ

ଦୂରର ଗୋହିରୀ, ବଣ, ବିଲ ଟାପୁ ଆମ୍ୱତୋଟା ସବୁ

ଗାଆଁ ମୁଣ୍ଡ ଠାକୁରାଣୀ ଶାଳ ଏବଂ ଗୋଠଣା ଟାଙ୍ଗର

ସବୁ ହୁଏ ଏକାକାର । କି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ମୋ ଆଖି ପାଉନି ।

ମଶାଣୀ ପଦାରେ ସେଠି ସେମାନଙ୍କ ସନ୍ତକ ସ୍ମୃତିର

ପାଉଁଶ ଗଦାଟା ବୋଧେ କେବେଠାରୁ ଭାସି ଯାଇଥିବ

ଚିହ୍ନାବାଟେ ହଜିବଣି ପାଦଚିହ୍ନ କେତେ ଯେ କାହାର

କାହାର ଆୟତ ଅଛି ସୁଅଟାକୁ ଉଜାରି ନେବାକୁ ?

ବରଂ ଏଠି ବେଦନାରେ (ଯାହା କେବେ ପ୍ରକାଶି ହେବନି)

ଆତଯାତ ହେବା ଖାଲି ସତକଥା ତେଣୁ ଯାହା ଯେମିତି ଘଟୁଛି

ଘଟଣାର କ୍ରମ ନେଇ, ଦେଖିନିଅ ଜମା ତାର କାରଣ ବୁଝନି ।